အပုိင္း (၉) ေရမွာ ေပါေလာ စီးေမ်ာေနတ့ဲ လူမ်ဳိးစု
ယဥ္ေက်းမႈ အေျခခံ အေသးစိတ္ အေၾကာင္းရင္းခံ အခ်က္အလက္ကပဲ ၾကည့္ၾကည့္ ဒါမွမဟုတ္ လူမ်ဳိးႏြယ္စုရဲ႕ အစဥ္အလာ ဆင္းသက္လာမႈေတြကုိပဲ ၾကည့္ၾကည့္ ဒီေနရာ ဒီေဒသမွာ ေနထုိင္ၾကတ့ဲ လူအမ်ားစု အားလုံး နီးနီးေလာက္က မိမိကုိယ္ကုိ ဟန္ႏြယ္ဘြား တရုတ္မ်ားလုိ႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ “မိမိဟာ ဘုိးေဘး စဥ္ဆက္ အ႒မေျမာက္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္ကေန လိြဳင္ေမာ္ေတာင္ ဆီကုိ ေရာက္ရိွလာတ့ဲ ဟန္ တရုတ္မ်ဳိးႏြယ္စုပါ” လုိ႔ ခြန္ဆာက ျပင္ပကမၻာကုိ ေၾကြးေၾကာ္ခ့ဲဖူးပါတယ္။ ဟန္တရုတ္ ႏြယ္ဖြား သူ႔ဖခင္က တုိင္ (ရွမ္း) ႏြယ္ဘြား ရွမ္းပ်ဳိျဖဴေလးကုိ ေပါင္းသင္း လက္ထပ္တာ ျဖစ္တ့ဲ အတြက္ ခြန္ဆာက ဟန္တရုတ္နဲ႔ တုိင္(ရွမ္း) တုိ႔ရဲ႕ ေသြးေႏွာ မ်ဳိးဆက္ ျဖစ္ပါတယ္ လုိ႔ ခြန္ဆာကုိယ္တုိင္ ေျပာျပပါတယ္။ ဒီနယ္ေျမေဒသမွာ ျပင္ပအင္အားစုတုိင္းက နယ္ေျမေဒသ သဘာ၀အေလ်ာက္ တည္ရိွေနမႈေတြကုိ ဟန္႔တားလုိ ဖယ္ရွားလုိၾကပါတယ္။ ဒါဟာလည္းပဲ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားျဖစ္တ့ဲ ကုိးကန္႔(ဟန္တရုတ္) လူမ်ဳိးစုတုိ႔ နဲ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးစုတုိ႔ ဘယ္လုိမွ တသားတည္း ေပါင္းစပ္လုိ႔ မရႏုိင္ေသးတ့ဲ အေၾကာင္းရင္းခံ အခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
x x x x x
ရွမ္းျပည္နယ္ ကုိးကန္႔ အထူးေဒသ ၁ က ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပုိင္း သံလြင္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ကမ္းမွာ တည္ရိွပါတယ္။ ဧရိယာ အက်ယ္အ၀န္း ၅၂၀၀ ကီလုိမီတာ က်ယ္၀န္းပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္ လိန္ခ်န္းေဒသ က်ဲန္႔ခန္း၊ ခ်န္းယြမ္၊ ကဲန္မာ ခရုိင္ေတြအျပင္ ေပါင္စန္းနယ္ေျမ နဲ႔ လုံလိန္ခရုိင္နဲ႔လည္း ဆက္စပ္ေနပါတယ္။
တရုတ္ျမန္မာ နယ္ျခားမ်ဥ္းက ကီလုိမီတာ ၅၂၀ ရွည္လ်ားပါတယ္။ ကုိးကန္႔ ဆုိတာက ႏွစ္ ရာေပါင္း မ်ားစြာ ရွည္လ်ားတ့ဲ သမုိင္းေၾကာင္း ရိွေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အနီးကပ္ဆုံး ႏွစ္ ၁၀၀ အတြင္းရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းဟာ မူးယစ္ေစတ့ဲ ဘိန္း ကုန္ကူး သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ျခင္းကေန အက်ဳိးအျမတ္ အေျမာက္အျမား ရရိွပါတယ္။ အဲဒါကေန လက္နက္ တပ္ဆင္ၿပီး တသီးတျခား ပုိင္းျခား ျဖတ္ေတာက္တ့ဲ သမုိင္း တြင္ရစ္ေလတယ္။ ၎ရဲ႕ သမုိင္းကုိ ခဲြျခမ္း စိတ္ျဖာ စိစစ္ခံေနရၿပီး လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကုိင္တပ္ဖဲြ႔ နဲ႔ ဘိန္းကုန္ကူး လက္နက္ တပ္ဆင္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာရပါတယ္။ ဒါဟာျဖင့္ ဒီေဒသရဲ႕ သမုိင္းျဖစ္စဥ္ တုိးတက္မႈရဲ႕ ပုံရိပ္အက်ဥ္းပါပဲ။ နယ္ေျမေဒသရဲ႕ ၉၅ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ တရုတ္မ်ဳိးႏြယ္စုကေန ဖဲြ႔စည္းထားတ့ဲ ကေန႔ ျမန္မာလူနည္းစုတုိင္းရင္သား “ကိုးကန္႔မ်ဳိးႏြယ္စု” ဆုိတာပါပဲ။ ကုိးကန္႔ တုိင္းရင္းသား ဆုိတာ ယူနန္နယ္ျခား ေဒသမွာ အင္မတန္ နက္ရိႈင္းၿပီး ရွည္ၾကာတ့ဲ သမုိင္းဆက္ႏြယ္မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။
ဒီအခ်က္အလက္ကုိ အေလးအနက္ထား ေလ့လာ သုေတသန ျပဳရမယ္ ဆုိရင္ျဖင့္ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ပုိင္း (ျမန္မာအေရွ႕ေျမာက္ပုိင္း) နယ္စပ္သမုိင္းရဲ႕ သုေတသန ဘာသာရပ္တခု ျဖစ္ရုံသာ မကေသးဘဲ ကမၻာသူ ကမၻာသားေတြဟာ ယူနန္နယ္ေျမ ျပင္ပက ဘိန္းကုန္ပစၥည္းရဲ႕ အေၾကာင္းခ်င္းရာ ျပႆနာ နဲ႔ သမုိင္း ျဖစ္စဥ္၊ မ်က္ေမွာက္ေရးရာေတြကုိပါ ေလ့လာ သိရိွသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ပုိင္းက ထုိးထြက္ေနတ့ဲ နယ္ျခားေဒသရဲ႕ တည္ၿငိမ္မႈ နဲ႔ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈေတြကုိ ေဆာင္ရြက္တာမွာ အေရးပါ အရာေရာက္တ့ဲ အႏွစ္သာရ ရလဒ္ကုိ ရရိွလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေစ့ေစ့ငွငွ ေလ့လာလုိက္ေတာ့ ကုိးကန္႔ တုိင္းရင္းသားတုိ႔ရဲ႕ သမုိင္း အစဟာ တရုတ္ျပည္ ခြန္မင္းၿမိဳ႕ရဲ႕ ပီးစူပုိး (အတင္းအက်ပ္ ေသေစျခင္းကုန္း) ကေန သမုိင္းေၾကာင္း အစခ်ီလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တရုတ္ျပည္ မိန္မင္းဆက္ ေခတ္ (၁၃၆၈-၁၆၄၄) ေႏွာင္းပုိင္း ယုံလိမင္း ဧကရာဇ္ ႏွင့္ အေတာ္ေလးကုိ ဆက္စပ္မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ ကေန႔ ဆုိရင္ ကုိးကန္႔ အမ်ားအျပားက မိမိကုိယ္ကုိ ေတာ္၀င္ ဘုရင့္ မ်ဳိးႏြယ္စုရဲ႕ သား ေျမးျမစ္ေတြရယ္လုိ႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဂုဏ္လည္း ယူၾကပါတယ္။
ပီစူပုိးကုန္းဟာ ခြန္မင္းၿမိဳ႕ ၀ူဟြာစန္းေတာင္ အေနာက္ဘက္ ေတာင္ေျခ၊ ဟြာစန္းေတာင္ အေနာက္ဘက္လမ္း ေျမာက္ဘက္ပုိင္းရဲ႕ မတ္ေစာက္တ့ဲ ေတာင္ကုန္းျဖစ္တယ္။ မိန္မင္းဆက္ေခတ္ နဲ႔ မန္ခ်ဴးမင္းဆက္ေခတ္ (၁၆၁၆-၁၉၁၁) ေခတ္ ႏွစ္ေခတ္စလုံး ဒီေနရာမွာ မင္းမႈထမ္း အရာရိွ ေရြးခ်ယ္ေရး စာေမးပဲြ က်င္းပတ့ဲ ေနရာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ပုိင္း တစတစနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ေရး စာေမးပဲြ၀င္း (ကေန႔ ယူနန္တကၠသုိလ္) နဲ႔ ေျမာက္ပုိင္း တံခါးအျပင္ ၿမိဳ႕ဆင္ေျခဖုံး ေျမာက္ဘက္ပုိင္းနဲ႔ ကားေပါက္တ့ဲ တကယ့္ အေရးပါတ့ဲ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းမႀကီး ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဟုိးတုန္းကေတာ့ ဒီေနရာမွာ ၾကက္ဆူဆီ ေရာင္းတ့ဲ ဆုိင္ေတြ ရိွခ့ဲဖူးတယ္ရယ္လုိ႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း “ၾကက္ဆူကုန္း” ရယ္လုိ႔လည္း တြင္က်ယ္ခ့ဲဖူးပါတယ္။
၁၆၅၈ မတ္လ။ သမုိင္းရာဇ၀င္မွာ ေကြ႔ဘုရင္ရယ္လုိ႔ နာမည္ တြင္တ့ဲ ယုံလိမင္း ဧကရာဇ္ က်ဴးယုိလန္ လက္ထက္ ထုိစဥ္က မိန္မင္းဆက္ ပ်က္သုဥ္းလုနီးအခ်ိန္မွာ လယ္သမားသူပုန္ထမႈႀကီး ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ လယ္သမား သူပုန္ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းက က်န္းရွဲန္႔က်ဳံးဟာ အၾကြင္းအက်န္ ငယ္သား ဗုိလ္လီတင့္ကုိ ဗုိလ္ပုိင္၀ံရွမ္းတုိ႔ကုိ ဦးေဆာင္ၿပီး အေနာက္ဘက္ကေန စုန္ဆင္းလာပါတယ္။ ၎တုိ႔ဟာ မိန္မင္းဆက္ ဘုရင္ရဲ႕ အလံကုိ လႊင့္ထူၿပီး မန္ခ်ဴးတပ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ စစ္ထိုးးပါတယ္။
၁၆၅၈ ေအာက္တုိဘာလ။ မိန္ (ေတာင္ပုိင္း) အၾကြင္းအက်န္ မွဴးမတ္ငယ္ တုိ႔ဟာ ကုိယ္ရံေတာ္တပ္သားတုိ႔ရဲ႕ အေစာင့္အေရွာက္ကုိ ယူၿပီး ဆင္းခ်လာၾကတယ္။ သူတုိ႔ဟာ နန္းကင္းလမ္းေၾကာင္း အတုိင္း သုတ္ေျခတင္ ေျပးဆင္းလာၿပီး ယူနန္ရဲ႕ - - လန္းဆီကုိ ဆုိက္ေရာက္လာၾကတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ခြန္မင္းၿမိဳ႕မွာ မိန္ (ေတာင္ပုိင္း) တည္ေထာင္ၿပီး တ်ဲန္႔ေနျပည္ေတာ္ တည္ေထာင္လုိက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၀ူဟြာစန္း ေပၚမွာ ဘုရင့္နန္းေတာ္ကုိ တည္ေထာက္လုိက္တယ္။ ပီက်ဴပုိး (ၾကက္ဆူကုန္း) ဟာ သုိက္၀န္းလာပါတယ္။
မန္ခ်ဴးမင္းဆက္ စြန္႔က်ဴဘုရင္ ၁၆ ႏွစ္ေျမာက္ (၁၆၅၁) ပထမလဆန္း ၃ ရက္မွာ မန္ခ်ဴိး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ၀ူစန္းေကြ႔ဟာ စစ္သည္ အင္အား တသိန္းနဲ႔ ခြန္မင္းကုိ စစ္ခ်ီလာၾကတယ္။ နန္းမိန္ (ေတာင္ပုိင္းမိန္) နန္းတြင္း အစုေလးဟာ ခြန္မင္းၿမိဳ႕ကုိ လက္လႊတ္လုိက္ရပါတယ္။ ခြန္မင္းကုိ စြန္႔ခြာလုိက္ၿပီး စန္းထိန္ခ်ဳန္းမွာ စစ္ရႈံးၿပီး ဆုတ္ခြာလာၾကပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ခုန္ဆင္း ဆုတ္ခြာၿပီး ျမန္မာျပည္ထဲ ၀င္ေရာက္လာၾကပါတယ္။
စစ္ရႈံးလာတ့ဲ နန္မိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း) ဘုရင္ရဲ႕ ျမင္းစီးကြ်မ္း စစ္တပ္ႀကီးက တရႈံးတည္း ရႈံးေနေပမယ့္ အင္မတန္ တုိက္ရည္ခုိက္ရည္ရိွၿပီး ရဲစြမ္းသတၱိ ရိွတ့ဲ လုိ ေဆြမ်ဳိးစု တပ္မွဴးတေယာက္ ေပၚထြန္းလာတယ္။ (ေလာ္ - ေလာ္စစ္ဟန္နဲ႔ ေဆြမ်ဳိးစာလုံးတူတယ္။) အဲဒီ တပ္မွဴးႀကီးရဲ႕ မ်ဳိးႏြယ္စု ၁၀ ဆက္ေျမာက္ဟာျဖင့္ ေနာင္တခ်ိန္ ေရႊႀတိဂံမွာ ဘိန္းရာဇာအျဖစ္ ထင္ရွားလာမယ့္ ေလာ္စစ္ဟန္ (လုိရွင္းဟန္႔) ပါပဲ။
(မိန္သမုိင္း) မွတ္တမ္းအရ မိန္တပ္မွဴးႀကီး က်ဴးယုိလန္ဟာ ေနာက္လုိက္ အေယာက္ ၁၅၀၀ ေက်ာ္ကုိ ဦးေဆာင္ၿပီး ထိန္ယ့ဲ (ယခု ထိန္ခ်ဳန္း) ကုိ ေက်ာ္ၿပီး အေနာက္ဘက္ဆီ တိမ္းေရွာင္ ထြက္ေျပးလာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ မႏၱေလး (အင္း၀ၿမိဳ႕ေဟာင္း) ဆီ ၀င္ေရာက္လာျပန္တယ္။ အေျခအေနကုိ ၾကည့္ၿပီး ျမန္မာဘုရင္ဟာ ၎တုိ႔ကုိ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ဘက္ေဒသေတြမွာသာ ေနထုိင္ခြင့္ ေပးလုိက္ပါတယ္။
၁၆၆၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာ ထီးနန္း အေျပာင္းအလဲမွာ ဘုရင္သစ္ မန္ပုိင္မင္း နန္းတက္ေတာ့ အေနအထားကုိ ရႈျမင္ သုံးသပ္ၿပီး လက္ေရြးစင္ တပ္သားေတြနဲ႔ ညဥ့္နက္ပုိင္းမွာ အလစ္ ၀င္တုိက္ပါတယ္။ စစ္ရႈံးၿပီး ၀င္ေရာက္လာတ့ဲ နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း) စစ္သည္ တပ္မွဴး ၁၀ ေက်ာ္ကုိ ခုတ္သတ္ ရွင္းလင္းလုိက္ပါတယ္။ မိန္မင္း ေနာက္ဆုံး ယုံလိဘုရင္ကုိ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ထားလုိက္ေလတယ္။ ဒါကုိ သမုိင္းမွာ ေရက်ိန္စာ ေဘး ဒုကၡ သင့္ျခင္း လုိ႔ ေခၚတြင္ပါတယ္။
၁၆၆၂ ခုႏွစ္။ နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း) ၀ူစန္းေကြ႔ဟာ လူသူအင္အား - - သိန္း၊ ျမင္းတပ္ နဲ႔ပါ ႏုျမစ္ႀကီးကုိ ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ မႏၱေလး ဆင္ေျခဖုံးဆီကုိ တုိက္ရုိက္ ေရာက္ရိွလာပါတယ္။ မန္ပုိင္မင္းက ယုလိဘုရင္မင္းျမတ္ရယ္၊ ၎ရဲ႕ မယ္ေတာ္၊ မိဖုရား၊ ေမာင္းမ မိႆံတုိ႔ကုိ ဖမ္းဆီးၿပီး မန္ခ်ဴးမင္းလက္ထဲ ၀ကြက္ အပ္ႏွင္းလုိက္တယ္။ ဒါဟာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ျပႆနာ ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ ျမန္မာဘက္က လုပ္ေဆာင္လုိက္တာပဲ ျဖစ္တယ္။ နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း)ဘုရင္ က်ဴးယုိလန္းကို ခြႏ္မင္းဆီ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ေခၚခင္သြားပါတယ္။ ျမန္မာဘုရင္ဟာ တရုတ္ မန္ခ်ဴးဘုရင္ရဲ႕ အၿငိဳအျငင္ မခံရေလေအာင္ လုပ္ေဆာင္လုိက္ျခင္းေပပဲ။ တရားခံ က်ဴးယုိလန္ကုိ ဖီက်ဴးပုိးကုန္း က်န္းခ်န္ဘုရားေက်ာင္း (ယေန႔ လီမင္ရွန္႔)မွာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားလုိက္တယ္။ ၁၆၆၂ ေလးလပုိင္းမွာ နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း) ဘုရင္ ယုံလိဟာ စစ္သူႀကီး ၀ူစန္းေကြ႔က ေလးညိွဳ႕ႀကိဳးနဲ႔ ပိစူပုိးကုန္းမွာ အတင္းအက်ပ္ လည္ၿမဳိညွစ္သတ္လုိက္ပါတယ္။ မိန္မင္းဆက္ အၿပီးသတ္ ဆိတ္သုဥ္းသြားေလတယ္။
ခြန္မင္းၿမိဳ႕သူ ၿမိဳ႕သားေတြက စစ္သူႀကီး ၀ူစန္းေကြ႔ သစၥာေဖာက္ၿပီး မန္ခ်ဴးတုိ႔ဘက္ဆီ ကူးေျပာင္းသြားတာကုိ မခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ၾကၿပီး ယုံလိဘုရင္ႀကီး သတ္ျဖတ္ခံရတ့ဲ ၾကက္ဆူကုန္းကုိ ပိစူပုိးကုန္း - အတင္းအက်ပ္ ေသေစတ့ဲကုန္း လုိ႔ ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ ခ်င္းယင္ေကြ႔ ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီးက ဒီ နာမည္ ေရွ႕ဆက္ တြင္က်ယ္ က်န္ရစ္ေနမယ္ ဆုိရင္ မန္ခ်ဴးဘုရင္မင္းျမတ္ရဲ႕ ဂုဏ္သတင္းကုိ ထိပါးလာမွာ စုိးရိမ္မိပါတယ္။ ေတာက္ကြမ္းမင္း ဧကရာဇ္ေခတ္မွာ စိန္းဖိန္ပုိး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီမွ်မႈ တုိးပြားျခင္းကုန္း ရယ္လုိ႔ ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚလုိက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ နာမည္ေပး ကင္ပြန္းတပ္ ေက်ာက္စာ ကဗၺည္း ဖြင့္ပဲြကုိ ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲသဲ က်င္းပလုိက္ေလတယ္။ မင္းစုိးရာဇာ ဘက္က အမည္နာမ ဘယ္လုိ ေျပာင္းေျပာင္း အရပ္သူ အရပ္သားတုိ႔ကေတာ့ ပိစူပုိးကုန္း - အတင္းအက်ပ္ ေသေစတ့ဲကုန္း လုိ႔ပဲ ေခၚေ၀ၚၾကတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ယူနန္ ၀န္ရွင္ေတာ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ခ်ဳိက္အ့ဲက တပ္အင္အားနဲ႔ ျပည္သူ႔ အင္အားကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ယူၿပီး ပိစူပုိးကုန္းထိပ္မွာ “မိ မင္းဆက္ ယုံလိမင္းႀကီး ႏုိင္ငံ့အက်ဳိးအတြက္ အသက္ေပး စြန္႔လွဴသည့္ ဌာန” ဆုိတ့ဲ ေက်ာက္စာတုိင္ႀကီးကုိ စုိက္ထူလုိက္တယ္။ သမုိင္း ႏွစ္ကာလ ေျမာက္ျမားစြာ တိမ္ျမွဳပ္ ေပ်ာက္ကြယ္ခ့ဲတ့ဲ ေက်ာက္စာတုိင္ႀကီးကုိ ၁၉၈၃ ခုနွစ္မွာ ျပန္လည္ ေတြ႔ရိွၿပီး ကေန႔ ကုန္းထိပ္မွာလည္း အသစ္ တဖန္ ျပန္တည္ထားလုိက္ၿပီးျဖစ္တယ္။
နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း) အၾကြင္းအက်န္ တပ္သား အေရအတြက္ ေထာင္ခ်ီ ရိွတ့ဲ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ ေတြဟာ မာလီပါးဆည္ ရိွရာဆီ ေျပးလာၾကတယ္။ ဒီေနရာ ဒီေဒသ အမည္နာမရဲ႕ ျမန္မာလုိ အဓိပၸာယ္ ေပါက္တာက “အရုိင္းအစုိင္းနယ္ေျမ” ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ကေန႔ ကိုးကန္႔ခရုိင္ရယ္လုိ႔ တြင္က်ယ္ေနပါၿပီ။ ပုိင္းျခားထားတ့ဲ ကုိးကန္႔ နယ္ေျမ ရွည္၀ုိင္း၀ုိင္းႀကီးဟာ ျမင့္မား မ်ားျပားလွတ့ဲ ေတာင္ကုန္း ေတြက အႏံွ႔အျပား။ အဓိကက်တ့ဲ တမံ တာရုိးႀကီး ၃ခုနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းထားပါတယ္။ ဒီထဲမွာ အေက်ာ္ၾကားဆုံးကေတာ့ ဘိန္းအေျမာက္အျမား ထြက္ရိွတယ္လုိ႔ တြင္က်ယ္ေနတ့ဲ မာလီပါး ျဖစ္ပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်ျခင္း ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ၁၂၁၆ မီတာ အျမင့္ ရိွၿပီး ႏွစ္စဥ္ ပ်မ္းမွ် အပူခ်ိန္ ၁၆.၈ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္၊ မုိးေရခ်ိန္ ပ်မ္းမွ် ၁၆၇၄ မီလီမီတာ ရိွပါတယ္။
ဘ၀ ဇာတိရင္းျမစ္ကုိ တိမ္ျမွဳပ္ ဖုံးကြယ္ၿပီး မထင္မရွား ေဇာက္ခ် ေနထုိင္ၾကတ့ဲ ကေန႔ ကုိးကန္႔နယ္ေျမက ဟန္ တရုတ္ မ်ဳိးႏြယ္ဘြားတုိ႔ဟာ တကယ္ေတာ့ မိန္ ေနာက္ဆုံး မင္းဆက္ေခတ္တုန္းက မွဴးမတ္ တပ္ဗုိလ္ တပ္သားတုိ႔ရဲ႕ ဆင့္ပြား မ်ဳိးဆက္မ်ားကုိ အခ်က္အခ်ာ မ႑ဳိင္ထားၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ကြန္ဖူးသုိင္းပညာ အဆင့္ ျမင့္မားလွတ့ဲ “ရန္း” ေဆြမ်ဳိး မိသားစု တစု ရိွပါေသးတယ္။ သူ႔အဘုိး စစ္သူႀကီး မုရင္း ဆုိတာက ယူနန္ေဒသကုိ အေျခခ် ၀င္ေရာက္စဥ္ကာလက အားထားရတ့ဲ သူရသတၱိ ရဲစြမ္းမႈ ရိွတ့ဲ စစ္သူႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနာက္ပုိင္းမွာလည္း ယူနန္ အေနာက္ေတာင္ပုိင္းမွာ သမုိင္း အစဥ္အဆက္ တေလွ်ာက္လုံး ႀက့ံႀက့ံခုိင္ ေစာင့္ၾကပ္ခ့ဲတ့ဲ စစ္သူႀကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ေတာင္ပုိင္း နယ္ေျမေဒသ ပထ၀ီ အေနအထားေရာ ျပည္သူျပည္သားတုိ႔ရဲ႕ စိတ္ေနသေဘာထားကုိပါ ႏွံ႔ႏွံ႔စပ္စပ္ သိျမင္တ့ဲသူလည္း ျဖစ္ျပန္တယ္။ အႀကီးအကဲ ရန္းဟ ယင္းနယ္ေျမရဲ႕ ေစာ္ဘြားအျဖစ္ ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳခံရပါတယ္။ နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္း) ဘက္ေတာ္သား စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကုိ ဦးစီးဦးေဆာင္ ကြပ္ကဲ အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး မန္ခ်ဴးတပ္ဖဲြ႔ရဲ႕ လုိက္လံ သတ္ျဖတ္မႈကုိ ခုခံ ကာကြယ္ေပးေနရပါတယ္။ မူလ ဌာေန တုိင္းရင္းသားမ်ားနဲ႔ အခ်င္းမ်ား ၿငိဳးသူရန္ဘက္ေတြ ျဖစ္ရေခ်တယ္။
ရုိးသား ေျဖာင့္မတ္ၿပီး သေဘာထား ေကာင္းလွတ့ဲ ဌာေနတုိင္းရင္းသားက ၾကမ္း ၾကမ္း တမ္းတမ္း တရၾကမ္း ထုိးႏွက္ တုိက္ခုိက္လာၾကတ့ဲ ဧည့္ႏုိင္ငံသား နဲ႔ ဘယ္လုိမွ ယွဥ္ၿပိဳင္ တုိက္ခုိက္ႏုိင္စြမ္း မရိွေခ်။ တြန္းလွန္တုိက္ခုိက္ရင္းက ေတာနက္ရုိင္းႀကီးထဲဆီ ဆုတ္လာၾကရေလတယ္။ တရုတ္အမ်ဳိးသား ဘုံေက်ာင္း အဖဲြ႔ တခုက ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ဘက္ ကုန္းျပင္ျမင့္မွ အေရအတြက္ သိန္းဂဏန္းေလာက္ မ်ားျပားတ့ဲ သမုိင္း အေထာက္အထားကုိ တူးယူ ရရိွခ့ဲဖူးပါတယ္။ ဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ကုိးကန္႔ေစာ္ဘြားမ်ားနဲ႔ လိြဳင္ေမာ္ ေစာ္ဘြားတုိ႔ဟာ တရုတ္ ပေဒသရာဇ္ မင္းဧကရာဇ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အေမြ အႏွစ္ကုိ ဆက္ခံလုိက္ၾကပါတယ္။ တေလွ်ာက္လုံး အုပ္ခ်ဳပ္လာခ့ဲတာမွာ - - ခုႏွစ္ ေရာက္ေလေတာ့မွ ရန္းမိသားစု နဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းတုိ႔ ညိွႏိႈင္း သေဘာတူခ်က္ ရရိွသြားပါတယ္။ နယ္ပယ္ ေစာ္ဘြား အရုိက္အရာနဲ႔ တံဆိပ္ေတာ္ကုိ ျပန္လည္ အပ္ႏွင္းၿပီး နယ္ေျမ ကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္တယ္။
ေရွးဦးမဆြ မိန္း မင္းဆက္ ေခတ္လယ္ ေလာက္တုန္းက တရုတ္ျပည္ႀကီးဟာ အင္အား ေတာင့္တင္းၿပီး အင္မတန္ ဖံြ႔ၿဖိဳးခ့ဲတယ္။ ဗဟုိ အခ်က္အခ်ာ က်တ့ဲ မင္းေနျပည္ေတာ္ႀကီးကုိ အေနာက္ေတာင္ပုိင္း နယ္စပ္က တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု အသီးသီးတုိ႔က လက္ေဆာင္ပ႑ာမ်ား တဖဲြဖဲြ ဆက္သခ့ဲတယ္။ ယူနန္ နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ တုိ႔ဟာ နယ္ေျမခ်င္း ဆက္စပ္တ့ဲ ေနရာေတြ ျဖစ္တယ္။ မိန္မင္းဆက္ေခတ္တုန္းက ငါးၾကင္းဆီနဲ႔ ငါးၾကင္းေၾကာ္တ့ဲ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စနစ္နဲ႔ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားက အရုိင္းအစုိင္း အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ေလတယ္။
မိန္ဘုရင့္ထီးနန္းက ႏွစ္သိမ့္ ေျဖသိမ့္မႈ စီမံ ခန္႔ခဲြေရး ၀န္ႀကီးဌာန (ယေန႔ ဒုကၡသည္စခန္းနဲ႔ ဆင္တူ ယုိးမွားလုိ႔ ယူဆရပါတယ္) ေတြ တည္ေထာင္လုိက္တယ္။ ဒီထဲက စခန္း ၂ ခုက ကေန႔ ျမန္မာ့ေျမပုံအရ ဆုိရင္ မုိင္းယမ္း နဲ႔ မုပန္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
(မိန္ထီးနန္း ေႏွာင္းပုိင္းႏွစ္ ၁၆၀၂-၁၆၀၆ ခုႏွစ္ ကာလ အပုိင္းအျခားမွာ ျမန္မာ့ ထီးနန္းက တရုတ္ျပည္မွာ မင္းေျပာင္းမင္းလဲြ ေခတ္ေျပာင္းလဲမႈ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္သက္ခ်ိန္ကုိ အခြင့္ေကာင္း ယူၿပီး တပ္အင္အား အလုံးအရင္းနဲ႔ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္းဆီ စစ္ခ်ီထုိး တုိက္ခုိက္ေလတယ္။)
မိန္ထီးနန္းေခတ္ အလယ္ပုိင္းေလာက္မွာ မိန္ဧကရာဇ္ရဲ႕ နယ္ေျမ ပုိင္ဆုိင္မႈက အလြန္ပဲ က်ယ္ျပန္႔လွပါတယ္။ သံလြင္ျမစ္ရဲ႕ အထက္အညာဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ အတြင္းပုိင္း ျမစ္၀ွမ္း ျဖစ္ခ့ဲပါတယ္။ ကေန႔ ဧရာ၀တီျမစ္ညာရဲ႕ တစိတ္တပုိင္းဟာ မိန္ထီးနန္းရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နယ္ေျမ ထဲမွာပါ။ ဧရာ၀တီျမစ္ေဘးက ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ဆုိရင္ မိန္ ထီးနန္းရဲ႕ အေ၀းရပ္ ကင္းစခန္း ျဖစ္ခ့ဲပါတယ္။ အဲဒီမွာ စင္ႀကီး ထုိးၿပီးေတာ့ ဗုိလ္ပုံ လူသူ အလုံးအရင္း ေရွ႕ေမွာက္မွာ သစၥာ အဓိ႒ာန္ျပဳခ့ဲပါတယ္။
၁၅၉၃ ခုႏွစ္။ မိန္ဘုရင္ ထီးနန္းက ေစလႊတ္တ့ဲ နယ္လွည့္ကင္းစစ္မွဴး ခ်ဲန္ယုန္႔ပင္းက တပ္အင္အား သုံးၿပီး ဗန္းေမာ္ကုိ သိမ္းပုိက္လုိက္တယ္။ ဒါဟာ နယ္ျခားကင္းစခန္းကုိ အင္အား ျဖည့္ဆည္းလုိက္တာပါ။ ကင္းစစ္မွဴးႀကီးက ထိန္ယ့ဲ (ယေန႔ ထိန္ခ်ဳန္း) နယ္ေျမတေၾကာမွာ ဂိတ္ ၈ ခု ဖြင့္လုိက္တယ္။ ဒီ ၈ ဂိတ္က -
စဲန္ဟု ဂိတ္ (ကေန႔ ေတာင္ပုိင္း ထိန္ခ်ဳန္းခရုိင္ရိွ မုန္းခေတာင္)၊
၀မ္ခ်ဲ႕ဂိတ္ (ကေန႔ ေတာင္ပုိင္း ယက်န္းက်န္ ခရုိင္ မုန္းလုံေတာင္)၊
ကြ်ိစြက္ေတာင္ဂိတ္ (ကေန႔ ယူနန္ေတာင္ပုိင္း ယင္က်န္းခရုိင္ အေနာက္ေျမာက္ စိမာေတာင္)၊
ထုန္ပိဂိတ္ (ကေန႔ ယင္းက်န္းခရုိင္ အေနာက္ေျမာက္)၊
ထ်ဳိင္ပိဂိတ္ (ကေန႔ နုန္းႏုံခြ်န္းခရုိင္ အေနာက္ေျမာက္)၊
၀ူကြ်ီးဂိတ္ (ၿဗိတိသွ်ကုိလုိနီေခတ္ နယ္ျခားမ်ဥ္း သတ္မွတ္စဥ္ ဂိတ္ ၃ ဂိတ္ကုိ ျမန္မာပုိင္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခ့ဲပါတယ္)
ဒီ ၈ ဂိတ္ရဲ႕ နယ္ေျမေနရာ အကြာအေ၀းဟာ ဟုိတုန္းက တရုတ္ ျမန္မာ နယ္ျခား မုိင္ေပါင္း ဆယ္ဂဏန္းကေန ရာဂဏန္းေတြထက္ မေလ်ာ့နည္းပါ။
နန္းမိန္ (မိန္ေတာင္ပုိင္းေဒသ) လက္ေထာက္တပ္မွဴးႀကီး ေလာ္ ရဲ႕ ေနာက္ပုိင္း မ်ဳိးဆက္တုိ႔ဟာ ယုံလိမင္း ဧကရာဇ္ အည့ံခံ အရွဳံးေပးရတာနဲ႔ အတူ လုိက္ပါၿပီး တိမ္ျမွဳပ္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရပါတယ္။ ဒါေတြဟာျဖင့္ ေလာ္ ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ စတုတၳေျမာက္အထိ တိမ္ျမွဳပ္သြားတယ္။ မထင္မရွား ဇာတ္ျမွဳပ္ခ့ဲရတာဟာျဖင့္ ယုံလိ ဧကရာဇ္မင္းရဲ႕ လက္ေထာက္ တပ္မွဴးႀကီးရဲ႕ ရင္နင့္စဖြယ္ သမုိင္းေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆြမ်ဳိး အစဥ္အဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းလာတယ္ ဆုိေပမယ့္လည္း တုိင္းရင္းသား မ်ဳိးႏြယ္စုရဲ႕ တင္းက်ပ္တ့ဲ စည္းကမ္း ဓေလ့ ထုံးတမ္းကုိ လုိက္နာ ေစာင့္ထိန္းခ့ဲတ့ဲ အတြက္ေၾကာင့္ ၎မိသားစုဟာ ၾကာေလ ၾကာေလ လူသူ အမ်ား ဂရုထား သိျမင္လာၾကရေလတယ္။
၂၀ ရာစု အစပုိင္း ယုံလိ ဧကရာဇ္ မင္း အပါးမွာ မင္းမႈထမ္း ခစားခ့ဲတ့ဲ လက္ေထာက္ တပ္မွဴးႀကီး ေလာ္ကေန ဆင္းသက္လာတ့ဲ မ်ဳိးဆက္ ၈ ဆက္ေျမာက္ဟာ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ေဆာင္းရာသီမွာ ေလာ္မိသားစုကေနၿပီး သားေယာက်္ားေလး တေယာက္ကုိ ဖြားျမင္တယ္။ ဒါဟာျဖင့္ ေနာက္ပုိင္း ကာလေတြမွာ ျမန္မာျပည္ ေနာက္ပုိင္း နယ္ေျမေတြမွာ ဟုိးဟုိးေက်ာ္မယ့္ စတုတၳ ေလာ္ေလာက္ပန္ လုိ႔ ေခၚတ့ဲ ေလာ္ေခ်ာင္ရွင္း ပါတ့ဲ ခင္ဗ်ာ။ ေလာ္ေခ်ာင္ရွင္း ၁၈ ႏွစ္သား အရြယ္မွာ ထြမ့္ မ်ဳိးႏြယ္စုက မိန္းကေလးနဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး သား ၄ ေယာက္ သမီး ၁ ေယာက္ ေမြးဖြားပါတယ္။ သားအႀကီးကုိ စိန္းဟန္႔ (ေလာ္စစ္ဟန္၊ ျမန္မာအမည္ ေ၀မုန္)ကုိ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္မွာ ေမြးၿပီး ဒုတိယသား စစ္ထန္၊ တတိယသား စစ္ခ်ီ၊ စတုတၳသား စစ္က်ဲ႕၊ သမီး စစ္ေလြ တုိ႔ ျဖစ္တယ္။
လက္ေထာက္တပ္မွဴးခ်ဳပ္ ေလာ္ရဲ႕ ဒႆမေျမာက္ မ်ဳိးဆက္ ေလာ္စစ္ဟန္က ေနာက္ပုိင္း ေရႊႀတိဂံနယ္ေျမရဲ႕ ကမၻာေက်ာ္ ဘိန္းရာဇာရယ္လုိ႔ ထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားလာပါလိမ့္မယ္။
မိန္ထီးနန္းေခတ္၊ မန္ခ်ဴးထီးနန္းေခတ္ေတြတုန္းက ႏွစ္သိမ့္မႈ စီမံခန္႔ခဲြေရး ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ မ်ဳိးႏြယ္ ဇာတ္တူစု ေစာ္ဘြားရယ္လုိ႔ ဖဲြ႔စည္းခ့ဲပါတယ္။ ကုိးကန္႔ ေစာ္ဘြား ဆုိတာက မုပန္း ေျဖသိမ့္မႈ စီမံ ခန္႔ခဲြေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္က ပုိင္းျခား သတ္မွတ္ထားတ့ဲ ေစာ္ဘြား ၃၃ ဦးထဲက ၁ ဦး ျဖစ္ပါတယ္။
လြန္ခ့ဲတ့ဲ ႏွစ္တရာေက်ာ္ေက်ာ္က ကုိးကန္႔တေၾကာမွာ ထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားတ့ဲ ရန္ အိမ္ေထာင္စုႀကီးဟာ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္းပဲ ထုိတုန္းက ေခါင္းေဆာင္တသုိက္ ျဖစ္တ့ဲ ခ်ဲန္မ်ဳိးႏြယ္စု ေစာ္ဘြားကုိ ကုိယ္စားျပဳၿပီး မုပန္မွာ တာ၀န္ ထမ္းရြက္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ဂုိဏ္းေၾကး အခြန္၊ ဘိန္းခြန္ တုိ႔ကုိ ေပးေဆာင္ၿပီး အပူတျပင္း ေျပးလႊားကာ အထက္ပုိင္း နဲ႔ ရင္းႏွီးေအာင္ ႀကိဳးပမ္းပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ေျဖသိမ့္မႈ စီမံခန္႔ခဲြေရး ၀န္ႀကီးဌာန (ဒုကၡသည္စခန္း ဟု ယူဆရသည္) က ရန္းမ်ဳိးႏြယ္စု လူငယ္ကုိ ကုိးကန္႔ေစာ္ဘြား အျဖစ္ အမိန္႔ ျပန္တမ္း ခန္႔အပ္လုိက္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ပဲ ခ်ဲန္မ်ဳိးႏြယ္စုရဲ႕ တာ၀န္ပုိင္းဟာ ဘုမသိ၊ ဘမသိနဲ႔ အစားထုိး ခန္႔အပ္ခံလုိက္ရေလတယ္။
မန္ခ်ဴး ထီးနန္းဆက္ ကုန္ဆုံးလုနီးတ့ဲ ကြမ္းရွီးမင္း အစဦးႏွစ္ ၁၈၇၅ ခုႏွစ္ မာလိပါးမွာ ေစာ္ဘြားရာထူး တေနရာကုိ တရား၀င္ ခန္႔ပါတယ္။ ဦးဆုံး ခန္႔အပ္ခံလုိက္ရသူက ရန္းကုိက်ဲန္႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ် ဘုရင့္နန္းေတာ္ကလည္း ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္း ေစာ္ဘြားစနစ္ အေျပာင္းအလဲ အားလုံးကုိ ခန္႔အပ္ခ်က္အတုိင္း ဘဲြ႔ထူး ဂုဏ္ထူးမ်ားကုိ ယခင္က ခ်မွတ္ထားတ့ဲ ဥပေဒနဲ႔အညီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား အတုိင္း အသိအမွတ္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ ေလာက္ကုိင္က ဘုရားေက်ာင္းႀကီး၊ အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (ျမန္မာႏုိင္ငံ)က ဘဲြ႔ထူးဂုဏ္ထူး အပ္ႏွင္းခ့ဲတ့ဲ ကုိးကန္႔ေစာ္ဘြား ကဗၺည္းေက်ာက္စာတုိင္ဟာ ကေန႔ ေလာက္ကုိင္မွာ ရိွေနတာကုိ ေတြ႔ျမင္ရပါတယ္။
ဟုိးတုန္းကတည္းကပဲ တျခား ဟန္တရုတ္မ်ဳိးႏြယ္စု တခ်ဳိ႕လည္းပဲ ကုိးကန္႔ေဒသဆီ ေရာက္ရိွ ေနထုိင္ၾကၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ဟန္တရုတ္တုိ႔ဟာ ေရွးေခတ္ေတြတုန္းက ေတာင္ဘက္ ပုိးလမ္းေၾကာင္း အတုိင္း ကုန္စည္ စီးဆင္း ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားၾကတ့ဲ ျမင္းကုန္တင္ ကုန္သည္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ယူနန္၊ ေကြးက်ဳိး၊ စြတ္ခြ်မ္း ေဒသသားေတြ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒုတိယ ကမၻာစစ္ပဲြႀကီးတုန္းက ကူမင္တန္ ခရီးရွည္ ခ်ီတက္ပဲြက ဖရုိဖရဲ ျပန္႔ႀကဲသြားတ့ဲ တရုတ္ တပ္သားေတြဟာ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ဘက္မွာ လူစုကဲြ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားပါတယ္။ အဲဒီ ျပန္႔က်ဲသြားတ့ဲသူ အမ်ားစုက ကုိးကန္႔ တရုတ္တန္းမွာ အေျခခ် ေနထုိင္သြားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္း ကုိးကန္႔ေဒသ တ၀ုိက္ ေနထုိင္ၾကသူေတြဟာ ယူနန္၊ ေကြ႔ႀကိဳး၊ စြတ္ခြ်မ္း ကုန္းျမင့္ေဒသသားေတြသာ မကဘဲ ဟူေပ၊ က်ဲ႕က်န္း၊ က်န္းစူး၊ က်န္းစီး အစရိွတ့ဲ ျပည္နယ္ေတြက ဟန္တရုတ္ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။
မိန္ထီးနန္းဆက္ ေနာက္ဆုံးမင္းဧကရာဇ္ ယုလိမင္း အေရးေတာ္ပုံ ေပၚေပါက္ၿပီးတ့ဲ ေနာက္ပုိင္း မၾကာလွတ့ဲ အခ်ိန္ပုိင္းမွာ လားရိွဳးေျမာက္ဘက္က သိန္းနီၿမိဳ႕မွာ မန္ခ်ဴးမင္း အစုိးရက မိန္ထီးနန္းဆက္ရဲ႕ စနစ္ကုိ အတုယူၿပီး မုပန္ ဒုကၡသည္စခန္း ၀န္ႀကီးဌာန တခုကုိ တည္ေထာင္လုိက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မန္ခ်ဴးဆန္႔က်င္ေရး၊ မိန္ ထီးေမြနန္းလ်ာ ျပန္ေဖာ္ထုတ္ေရး၊ ျပည္တြင္း မတည္ၿငိမ္မႈ တုိ႔ကုိ မန္ခ်ဴးတုိ႔ ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ရေလာက္ေအာင္ အခက္ ေတြ႔ေနၾကတယ္။
၁၈၉၇ မွာ ၿဗိတိသွ်တုိ႔နဲ႔ မန္ခ်ဴးဘုရင္တုိ႔ ေဆြးေႏြးၿပီး နယ္ေျမပုိင္ဆုိင္မႈ သတ္မွတ္ၾကတယ္။ ကုိးကန္႔ကုိ အဂၤလိပ္ပုိင္ ျမန္မာနယ္ေျမ အျဖစ္ သတ္မွတ္လုိက္ပါတယ္။
ကုိးကန္႔ ေတာင္ပုိင္း ဆုိတာက ခြန္ဆာ့ေၾကာင့္ ကမၻာေက်ာ္လာတ့ဲ လိြဳင္လင္ေတာင္တန္းပါပဲ။ ဒီေဒသဟာ ေျမပုံမွာေတာ့ တန္႔ယန္းအပုိင္ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မာလီပါးနဲ႔ တဆက္တည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ သမုိင္းတေလွ်ာက္မွာ လိြဳင္ေမာ္ ေစာ္ဘြား၊ ကုိးကန္႔(ကြန္လုံ) ေစာ္ဘြား ဆုိတာက တရုတ္ျပည္ မိန္ထီးနန္းမင္းဆက္၊ မန္ခ်ဴးမင္းဆက္ အဆက္ဆက္က ဘုိးစဥ္ေဘာင္ဆက္ အရုိက္အရာ ဆက္ခံတ့ဲ စနစ္ ျဖစ္တယ္။ မတူတ့ဲ အခ်က္ကေတာ့ လိြဳင္ေမာ္ေတာင္ ဆုိတာက ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားတုိ႔ရဲ႕ အေျခခ်ေနထုိင္တ့ဲ ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွမ္း တရုတ္ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ေရာယွက္ေနတယ္။ ကုိးကန္႔ဟာ ယေန႔တုိင္ ဟန္တရုတ္ ဓေလ့ ထုံးတမ္း အျပည့္ကုိပဲ ထိန္းသိမ္းထားတုန္းပါပဲ။
ယဥ္ေက်းမႈအေျခခံပုိင္းကပဲ ၾကည့္ၾကည့္ ဒါမွမဟုတ္ မ်ဳိးႏြယ္စုအပုိင္းကပဲ ၾကည့္ၾကည့္ ဒီနယ္ေျမ ေဒသက ေနထုိင္ၾကတ့ဲ လူအမ်ားစုက မိမိတုိ႔ ကုိယ္ကုိ ဟန္တရုတ္မ်ဳိးႏြယ္ရယ္လုိ႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္။ ခြန္ဆာ ကုိယ္ႏႈိက္ကလည္း သူ႔ကုိယ္သူ ဘုိးစဥ္ေဘာင္ဆက္ အ႒မေျမာက္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္ကေန လိြဳင္ေမာင္ေတာင္ဆီ ဆင္းသက္ ေရာက္ရိွလာတ့ဲ ဟန္တရုတ္လူမ်ဳိး ျဖစ္တယ္ရယ္လုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ခ့ဲပါတယ္။ သူ႔ဖခင္ ဟန္တရုတ္မ်ဳိးႏြယ္က ရွမ္းတုိင္းရင္းသူ (တရုတ္ရဲ႕တုိင္မ်ဳိးႏြယ္စု၊ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ထုိင္းမ်ဳိးႏြယ္စု၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ရွမ္းမ်ဳိးႏြယ္စုေတြဟာ အေခၚအေ၀ၚသာ ကဲြသြားတယ္ အားလုံး မ်ဳိးႏြယ္စု တစုတည္းပဲ ျဖစ္တယ္) အမ်ဳိးသမီးေလးကုိ ဇနီးအျဖစ္ ယူလုိက္တယ္။ ဟန္တရုတ္ ဖခင္ နဲ႔ ထုိင္းရွမ္းမိခင္တုိ႔ အေၾကာင္းပါၿပီး ရွမ္းတရုတ္ ေသြးေႏွာတ့ဲ ခြန္ဆာကုိ ေမြးဖြားလာခ့ဲပါတယ္။ ျပင္ပ အင္အားစုက ဘယ္လုိပဲ ေဆာင္ရြက္ေဆာင္ရြက္ အဲသလုိမ်ဳိး သဘာ၀ရဲ႕ ဟန္႔တားမႈေတြ တြန္းကန္၀ုိင္းပယ္မႈေတြ အလုိအေလ်ာက္ ၾကြင္းက်န္ တည္ရိွေနပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာ့ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသူနဲ႔ ကုိးကန္႔ ဟန္တရုတ္တုိ႔ တေလွ်ာက္လုံး ျမန္မာ (ဗမာ) လူမ်ဳိးတုိ႔နဲ႔ အျပည့္အ၀ ေရာေႏွာ ေပါင္းစပ္ျခင္း မျပဳႏုိင္တ့ဲ အေၾကာင္းရင္းတရပ္ ျဖစ္ေပတယ္။
၎နယ္ေျမ ေဒသမွာ မီွတင္း ေနထုိင္ၾကတ့ဲ ဟန္တရုတ္မ်ဳိးႏြယ္စုတုိ႔နဲ႔ ျမနမာျပည္ ေျမာက္ပုိင္းက လူနည္းစု တုိင္းရင္းသား တုိ႔ဟာ ကုိယ့္ရဲ႕ ဓေလ့ ထုံးတမ္း အစဥ္အလာအတုိင္း ေရာယွက္ ေနထုိင္ၾကပါတယ္။ ေပၚပီပင္ စုိက္ျခင္း၊ ဘိန္းထုတ္လုပ္ျခင္း ဆုိတာက ၎ေဒသရဲ႕ ပင္မ ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္းရပ္ ျဖစ္တာပါ။ ဘိန္းစီးပြားေရး လုပ္ငန္းက ၎ေဒသေနသူတုိ႔ရဲ႕ ဘ၀ ရွင္သန္ေရးအတြက္ မရိွမျဖစ္တ့ဲ အစိတ္အပုိင္းတခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂၀ ရာစုေခတ္ ၄၀-၅၀ ခုႏွစ္ ကာလေတြမွာ ၎ေဒသ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားတုိ႔အတြက္ အေရးပါတ့ဲ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံဖြား တရုတ္တုိ႔ရဲ႕ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္မႈရဲ႕ အဓိက စနစ္တရပ္ ျဖစ္ေလတယ္။ တရုတ္ႏြယ္ဖြားတုိ႔ဟာ ၎လုပ္ငန္းခြင္က ရတ့ဲ အက်ဳိးအျမတ္ကုိ တျခား တုိင္းရင္းသားေတြထက္ ပုိရပါတယ္။
၂၀ ရာစုေခတ္ အစဦးပုိင္း ရန္းကုိက်ဲန္႔ အာဏာ ရယူ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္တုန္းက ဘိန္း ေစ်းေကာင္းခ့ဲပါတယ္။ ဘိန္းအထြက္က အထူးေကာင္းမြန္ၿပီး အရည္အေသြးကလည္း တအားကုိ ေကာင္းလြန္းလွတယ္။ အဲဒီက အစျပဳၿပီး ကုိးကန္႔ရဲ႕ ကုန္သြယ္မႈ လုပ္ငန္းက တဟုန္ထုိး တုိးတက္သြားတယ္။ လူေနမႈ ဘ၀ ဖံြ႔ၿဖိဳး တုိးတက္လာတယ္။ လူဦးေရလည္း အ့ံမခန္း တုိးပြားလာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရႊႀတိဂံ နယ္ေျမ တခြင္လုံးမွာ ဘိန္းအသင္းအဖဲြ႔ႀကီးေတြ အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ဘက္ပုိင္းမွာ အင္မတန္ စည္ကားလွတ့ဲ ဘိန္းေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားမႈ ပဲြေတာ္ႀကီး တႏွစ္တႀကိမ္ က်င္းပျခင္း ဆုိတာမ်ဳိး ေပၚေပါက္လာတယ္။ ဒါဟာ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ဘိန္းေစ်းကြက္တင္ ေဖာက္ကားၾကတ့ဲ ဒီလုိ အခါသမယ ပဲြေတာ္ကုိ ေရာက္လာတ့ဲအခါမွာ ယူနန္အျပင္ ခရီးေ၀းက ေရာက္လာၾကတ့ဲ ျမင္း ကုန္တင္ အိႏၵိယ ထုိင္းက လာၾကတ့ဲ ကုန္သည္တုိ႔ဟာ ကုိးကန္႔ ေလာက္ကုိင္မွာ ေရာက္လာၾကၿပီး ဘိန္းစိမ္းေတြ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကား သယ္ယူၾကတယ္။ လူမ်ဳိးအလုိက္ ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ ထုံးတမ္း လႈပ္ရွားမႈ ေပ်ာ္စရာေတြလည္း တသီတတန္းႀကီး စီရင္ က်င္းပၾကတယ္။ ႏွစ္ကာလေတြ ၾကာလာေတာ့ အလုိအေလ်ာက္ပဲ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ပုိင္း (ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္း) နဲ႔ ေရႊႀတိဂံေဒသရဲ႕ ဘိန္းပဲြေတာ္ႀကီးရယ္လုိ႔ ျဖစ္လာတယ္။ ပဲြေတာ္ က်င္းပတ့ဲ ရက္ကာလဟာ ၁၀ ရက္ကေန လ၀က္ ရိွပါတယ္။
တရုတ္ျပည္ ရပ္ေ၀းေျမက လာတ့ဲ ေလာင္ပန္ေတြနဲ႔ ျမင္းကုန္သည္အဖဲြ႔တုိ႔ဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ထုတ္လုပ္မႈ ကရိယာ တန္ဆာပလာေတြ ပုိးထည္ေတြ နဲ႔ တျခား ကုန္ပစၥည္းေတြကုိ ကုိးကန္႔နယ္ေျမဆီ တင္သြင္းလာၾကပါတယ္။ ေစ်းကြက္မွာ ဘိန္းရုိင္းေတြနဲ႔ အလဲအလွယ္ လုပ္ၾကၿပီး ယူနန္ျပည္နယ္ထဲကုိ သယ္ေဆာင္သြားၾကပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံနဲ႔ အိႏိၵယက ဖလွယ္ၾကတ့ဲ ကုန္ပစၥည္းေတြကေတာ့ ကုန္ပစၥည္းကုိ အဓိက ထားပါတယ္။ ၿဗိတိန္သားေတြက အေနာက္ႏုိင္ငံထြက္ကုန္ေတြကုိ အဓိကထား ဖလွယ္ၾကတယ္။ ဘိန္းရာသီပဲြေတာ္က တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပုိမုိၿပီး ႀကီးက်ယ္ ခမ္းနား စည္ကားလာတယ္။ ကုိးကန္႔တုိ႔ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပတ့ဲ ပဲြေတာ္ႀကီး ၿပီးရင္ ဘိန္းပဲြေတာ္ဟာ အႀကီးက်ယ္ဆုံးပါပဲ။
ဘိန္းပြဲေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေရပန္းအစားဆုံး ကုန္စည္ကေတာ့ ဘိန္းရုိင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀ ရာစု ေခတ္ ၄၀ ခုႏွွစ္ မတုိင္ခင္က ဘိန္းပဲြေတာ္ဟာ အတက္ၾကြဆံုး အဓိက သရုပ္ေဆာင္ကေတာ့ အၿမဲတမ္းပဲ ယဥ္ေက်းပါတယ္၊ တုတ္ေကာက္ႀကီး တ၀င့္ထဲ ၀င့္ေနၾကတ့ဲ ၿဗိတိသွ်သားေတြပါပဲ။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ငွားရမ္း အသုံးျပဳတ့ဲ ျမင္းကုန္တင္အဖဲြ႔ကုိ အေနာက္တုိင္း ေျခလ်င္ခရီးသြားေတြ လုိ႔ ေခၚတြင္ၾကတယ္။ ဒါဟာျဖင့္ ထုိစဥ္က ၿမိဳးၿမိဳးျမက္ျမက္ အက်ဳိးရလဒ္ေတြ ရရိွခ့ဲတ့ဲ အေၾကာင္းအရာေတြပါ။ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္တ့ဲ ခရီးတေခါက္ဟာ သာမန္ခရီးတေခါက္ထက္ သုံးေလးငါးဆ ၿမိဳးၿမိဳးျမက္ျမက္ ရရိွပါတယ္။
ရန္းေစာ္ဘြားအုပ္စုကေတာ့ ဘိန္းပဲြေတာ္ႀကီးကုိ ဘ၀င္ ခုိက္လွပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဆုိရင္ ႏွစ္တုိင္း ဒီလုိအခ်ိန္မွာ ၎တုိ႔ရဲ႕ ျမင္းကုန္တင္အဖဲြ႔ႀကီး တလုံးတခဲ အျမတ္ ရလုိ႔ပါ။ ဒါ့အျပင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔နဲ႔ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရးကလည္း ေရွ႕ေျခတလွမ္း ပုိတုိးၿပီး တရင္းတႏွီး ျဖစ္သြားပါတယ္။
ေစာ္ဘြားရုံးက ဘိန္းပဲြေတာ္ ကာလ အတြင္းမွာ ေက်နပ္အားရေလာက္ေအာင္ ဘိန္းခြန္ေတာ္ အမ်ားအျပား ႏွစ္စဥ္ ရပါတယ္။ အေရးပါဆုံး ဘ႑ာေငြ ရရိွတ့ဲ လမ္းစ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၎ေဒသ ဘိန္းခြန္ေတာ္ဟာ ကုိးကန္႔ေဒသ ရွမ္းျပည္နယ္ ေစာ္ဘြား ဘ႑ာေငြ ရရိွမႈရဲ႕ ေရေသာက္ျမစ္လုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ကုိးကန္႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး ဗဟုိခ်က္မ နယ္ေျမ ေလာက္ကုိင္ ဆုိတာ လမ္းတလမ္းမွ်သာ ရိွတယ္ ဆုိေပမယ့္လည္း ဘိန္းပဲြေတာ္ေၾကာင့္ ႏွစ္ကာလေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာ ရႊန္းရႊန္းေ၀ေလာက္ေအာင္ ထြန္းေတာက္ခ့ဲပါတယ္။ ႏွစ္ ၁၀၀ ဆုိတ့ဲ ကာလေတြမွာ ကုိးကန္႔တခြင္ ထြက္ရိွတ့ဲ ဘိန္းပမာဏဟာ ေလာက္ကုိင္မွာ လာေရာက္ စုစည္းၿပီးမွ ေနရာအႏွံ႔ ျဖန္႔က်က္သြားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကြန္းလုံကုိ ျဖတ္သန္းၿပီး တရုတ္ျပည္ဆီ သယ္ေဆာင္သြားၾကတ့ဲ ကုန္ပစၥည္းေတြဟာလည္း ေလာက္ကုိင္ကုိ ဗဟုိ ထားၿပီးမွ တဆင့္ သယ္ေျပာင္းတ့ဲ ဂိတ္စခန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ၄၀ ခုႏွစ္ အစဦးပုိင္းတုန္းက လမ္းတေလွ်ာက္လုံး ဆုိင္ခန္းဆုိင္းဘုတ္ႀကီးေတြ မိႈလုိ ေပါက္ေနပါတယ္။ အဲဒီ ကုမၸဏီ ဆုိင္ခန္းႀကီးေတြထဲက ယူနန္ျပည္နယ္ရဲ႕ အႀကီးဆုံး ကုမၸဏီ ဆုိင္ခန္းႀကီးေတြကေတာ့ ယုံခ်န္းရွန္႕၊ ဖုရဲွ႕ဟုိ၊ ေမာက္မဲန္ အစရိွတ့ဲ ကုမၸဏီႀကီးေတြ ပါပဲ။ ျမင္းေကာက္ေရ ၀င္ထြက္မႈက အေကာင္ေရ ေထာင္ဂဏန္း ရိွပါတယ္။
ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြား ရန္းမိသားစုနဲ႔ ေလာ္၊ စူး မိသားစုႀကီးတုိ႔ဟာ အဲဒီလုိ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ေန႔ခ်င္း ညခ်င္း ခ်မ္းသာ ၾကြယ္၀လာၾကတယ္။ စတုတၳေျမာက္ ေလာင္ပန္ ေလာ္ေခ်ာင္းရွင္း အိမ္ေထာင္ရက္သား က်ၿပီးတ့ဲေနာက္ ရိွရိွသမွ် စည္းစိမ္ အမ်ားစု တလုံးတခဲႀကီးကုိ ျမင္းသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းထဲ ျမွဳပ္ႏွံပစ္လုိက္တယ္။ ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ပဲ လားအေကာင္ေရ ၂၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ လက္နက္ခဲယမ္း မီးေက်ာက္ အျပည့္အစုံ တပ္ဆင္ထားတ့ဲ လူအေယာက္ ၂၀ တပ္ဖဲြ႔ကုိလည္း ဖဲြ႔စည္းလုိက္တယ္။ အင္အား ေတာင့္ေတာင့္တင္းတင္းနဲ႔ လားရိွဳးကေန တန္႔ယန္း၊ ေတာင္ႀကီး အစရိွတ့ဲ ေနရာေတြကေန ထုိင္းႏုိင္ငံ ခ်င္းမုိင္၊ မယ္ဆုိင္ တေၾကာဆီ ဘိန္းေတြကုိ သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ၿပီး ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကားၾကတယ္။ တခါတရံလည္း ေဒသထြက္ ကုန္ေျခာက္ အမ်ဳိးအစားကုိ ပုိ႔ေဆာင္တာမ်ဳိးလည္း လုပ္ပါတယ္။
ဂ်ပန္ စစ္ရွဳံးၿပီးေနာက္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္၀င္လာျပန္တယ္။ ၿဗိတိသွ် ကုိလုိနီ လက္ေအာက္ကေန ရုန္းထြက္ဖုိ႔ ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ လြတ္လပ္ေရး တုိက္ပဲြႀကီး ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲသဲ ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ အမ်ဳိးသား သူရဲေကာင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္တ့ဲ လြတ္လပ္ေရး မဟာမိတ္အဖဲြ႔ႀကီး ဖဆပလ က ျပည္သူေတြကုိ တြန္းထုိး လႈံ႔ေဆာ္ၿပီး ၿဗိတိသွ် ဆန္႔က်င္ေရး လိႈင္းလုံးႀကီး ျပင္းထန္လာေလတယ္။ ရွမ္း၊ ကရင္ အစရိွတ့ဲ တုိင္းရင္းသားတုိ႔ဟာ ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန အက်ဳိးအျမတ္ ရၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ဗမာေတြ ၿဗိတိသွ် ဆန္႔က်င္ေရး လုပ္ၾကေတာ့ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ေနထုိင္တ့ဲ ရွမ္းျပည္နယ္ တခြင္ကလည္း မိမိတုိ႔ရဲ႕ ေကာင္းက်ဳိး ရလဒ္အတြက္ တက္ၾကြတ့ဲ လႈပ္ရွားမႈကုိ ဆင္ႏဲြၾကေလတယ္။
ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေခ် ရိွတ့ဲ အေျပာင္းအလဲကုိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကုိးကန္႔ေစာ္ဘြား ရန္းက်ဲန္ခ်ဳိင္ အစရိွသူေတြဟာ တပ္ေထာင္ကာ ဗုိလ္စု၊ လက္နက္ ရိကၡာ ျမင္း အစစ တုိးခ်ဲ႕ စုေဆာင္းၿပီး ကာကြယ္မႈ အစုစုကုိ တက္သုတ္ႏွင္ ႀကိဳးပမ္းၾကေလတယ္။ ကုိးကန္႔ ဟန္တရုတ္တုိ႔က တလိႈက္တလွဲ ေထာက္ခံ အားေပးၾကတယ္။ ေငြေၾကး အေျမာက္အျမား ထည့္၀င္ အားေပးၾကၿပီး ရန္းက်ဲန္႔ခ်ဳိင္တုိ႔ ကုိးကန္႔နယ္ေျမမွာ ကာကြယ္ေရး တပ္ဖဲြ႔ ဖဲြ႔စည္းေရးကုိ ၀ုိင္း၀န္း အားေပးၾကပါတယ္။ ကုိးကန္႔လူငယ္ အမ်ားအျပား ကာကြယ္ေရး တပ္ဖဲြ႔ထဲ တဖဲြဖဲြ ၀င္ေရာက္လာၾကတယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ပဲြတုန္းက တရုတ္ျပည္ကေန ျမန္မာျပည္ဆီ ခရီးရွည္ ခ်ီတက္လာၾကတ့ဲ တရုတ္တပ္သား တရုတ္ေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ားနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းထားတယ္။
(ဘာသာျပန္ဆုိသူ မွတ္ခ်က္ - ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္တုိ႔ကုိ တုိက္ထုတ္ရန္ အတြက္ တရုတ္၊ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္ ထိပ္သီးတုိ႔ ေမၿမိဳ႕မွာ ေဆြးေႏြး ညိွႏိႈင္းၾကပါတယ္။ ေမၿမိဳ႕ သေဘာတူညီခ်က္အရ တရုတ္ျပည္က တပ္သား အင္အား တသိန္း ေျခလ်င္ခရီးျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရန္ကုန္အထိ ဆင္းလာပါတယ္။ မူလ ရည္ရြယ္ခ်က္က ပင္လယ္ကူးသေဘၤာျဖင့္ လက္နက္ေတြ သယ္လာမယ္၊ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းမွာ ကပ္မယ္၊ ခရီးရွည္ခ်ီ ဆင္းလာတ့ဲ တရုတ္တပ္သားေတြကုိ လက္နက္တပ္မယ္။ ဂ်ပန္က ဒီ လွ်ဳိ႕၀ွက္ သတင္းကုိ ရသြားတယ္။ လက္ဦးမႈ ယူၿပီး ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းကုိလည္း ဗုံးႀကဲ ဖ်က္ဆီးလုိက္တယ္။ ပင္လယ္ကူး သေဘၤာႀကီးေတြ ရန္ကုန္ကုိ မလာႏုိင္ေအာင္ ေႏွာင့္ယွက္ ဟန္႔တားလုိက္တယ္။ ခရီးရွည္ခ်ီ ဆင္းလာၾကတ့ဲ တရုတ္တပ္သားေတြ ေတာင္ငူမွာတင္ တစ္ခံေနရၿပီး ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္ရပါတယ္။ အမ်ားအျပား ျမန္မာျပည္တြင္းမ်ာ က်န္ရစ္ခ့ဲၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပုိင္း တရုတ္ျမန္မာနယ္စပ္ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္ေတြမွာ အေျခခ် ေနထုိင္ၾကပါတယ္။)
အဲဒီ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္ေတြမွာ မွီတင္း ေနထုိင္ၾကတ့ဲ တရုတ္ မ်ဳိးႏြယ္စုအားနဲ႔ တရုတ္စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ သင္တန္းေက်ာင္း မ်ဳိးစုံတုိ႔ကုိ ဖြင့္လွစ္ၾကတယ္။ အဲဒီ အခါတုန္းက ေလာ္စစ္ဟန္က ၁၃ ႏွစ္၊ ဖုန္က်ားရွင္က ၁၄ ႏွစ္ေတာင္ မျပည့္ေသးပါ။ စစ္သင္တန္း အရာရိွက နာမည္ႀကီး ၀မ္ဖူ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းဆင္း ကူမင္တန္ တပ္မွဴးေဟာင္းႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသင္တန္း ၿပီးဆုံးသြားတ့ဲအခါ ေလာ္-ဖုန္ တုိ႔ စစ္ပညာမွာ ကြ်မ္းက်င္ ႏွံ႔စပ္သြားၿပီ ျဖစ္တယ္။ ျမင္းစီးအတတ္၊ ေသနတ္ပစ္ခတ္မႈ အတတ္၊ ေျပာက္က်ား စစ္ဆင္မႈ အတတ္ေတြမွာ တဖက္ကမ္း တတ္ကြ်မ္းၾကတယ္။ စစ္ေရးသင္တန္း ၿပီးဆုံးသြားတ့ဲေနာက္ ၂၂ ေယာက္ေသာ သင္တန္းသား အားလုံးကုိ လက္ဖတင္နင္ စစ္ဗုိလ္ဘဲြ႔ထူးကုိ အပ္ႏွင္းၾကပါတယ္။ ေလာ္စစ္ဟန္က အဲဒီထဲမွာ အငယ္ဆုံးတေယာက္ ျဖစ္တယ္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္သာသာ ရိွပါေသးတယ္။ သူနဲ႔ ဖုန္က်ားရွင္တုိ႔ကုိ ခဲြထားၿပီး ကုိးကန္႔ ကာကြယ္ေရးတပ္ အသီးသီး တပ္ဖဲြ႔ခဲြ တပ္ဖဲြ႔မွဴး ခန္႔အပ္ခံရၿပီး ေရႊႀတိဂံနယ္ေျမမွ စတင္ လူးလြန္႔ ရုန္းကန္ၾကေလတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ပဲ ဖုန္က်ားရွင္ဟာ ကုိးကန္႔မွာ ျမင့္ခ်ီနိမ့္ခ်ီ အလီလီနဲ႔ ၄၇ ႏွစ္တာ သမုိင္း ခရီးၾကမ္းကုိ ျဖတ္သန္းလာခ့ဲၿပီး ကုိးကန္႔ ဘုရင္ရယ္လုိ႔ နိဂုံးမွာ တြင္က်န္ရစ္ခ့ဲတယ္။ ေခတ္ကာလရဲ႕ အနီးဆုံး သမုိင္းမွာ ကုိးကန္႔ နယ္ေျမကုိ ႏွစ္ကာလ အခ်ိန္ အၾကာဆုံး ကုိင္တြယ္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္သူ တေယာက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္မွာ ေပါက္တ့ဲ ေရႊၾကာပင္ ခြန္ဆာလည္းပဲ ဒီလုိ ေက်ာင္းေတာ္သားကေန ေက်ာင္းဆင္းလာသူ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီက ေပးအပ္ခ့ဲတ့ဲ လုပ္ငန္းခြင္ကေၿပီး ဒါ ေနာက္ပုိင္းမွာ သူတုိ႔ ၃ ေယာက္သား ဘုန္းတန္ခုိး အရိွန္အ၀ါ လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္လာတ့ဲ ပညာေတြ ရယူ ပုိင္ဆုိင္ခ့ဲေပတယ္။
၁၉၄၂ မတုိင္ခင္ ကုိးကန္႔ေစာ္ဘြား နယ္ေျမ အပုိင္းအျခားကုိ အေယာက္ ၂၀၊ ၃၀ နဲ႔ ဖဲြ႔ထားတ့ဲ ေခါင္းေပါင္းနီ တုိ႔က ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရး နဲ႔ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားတယ္။ ဒါဟာျဖင့္ ယူနီေဖာင္း၀တ္ တမူထူးျခားတ့ဲ ပုလိပ္တပ္ပါပဲ။ ဦးေခါင္းကုိ ပိတ္စနီႀကီးနဲ႔ ေပါင္းထားပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္မွာတုန္းက ေၾကးစား အိႏၵိယသား ပုလိပ္ ျပာတာတုိ႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္း အဆင္တန္ဆာ အတုိင္းပါပဲ။ ခႏၶာကုိယ္ ထက္ေအာက္တုိ႔မွာ ၀တ္ထားတာက ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴေနတ့ဲ ၀တ္စုံ၊ ခါးမွာ ဓားေကာက္ ခ်ိတ္ထားပါတယ္။ တမ်ဳိးတဖုံ ေျပာရရင္ မန္ခ်ဴး ဧကရာဇ္ေခတ္က ႏုိင္ငံျခားသားတုိ႔ အခေၾကးေငြေပး ငွားယူထားတ့ဲ ေဒသတြင္း ျပာတာတုိ႔ရဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္ပုံပါပဲ။ အဲသလုိ မန္ခ်ဴးအသြင္ ၿဗိတိသွ် ကုိလုိနီ အေရာင္အဆင္း ရိွတ့ဲ ရယ္စရာ တပ္ဖဲြ႔က ကုိးကန္႔ဓေလ့ ထုံးတမ္းရဲ႕ ဂုိဏ္းအုပ္စု အစဥ္အလာနဲ႔ ဘိန္းခြန္ေတာ္ အစရိွတ့ဲ အခြန္အတုပ္ (ဆက္ေၾကး) ရွာႀကံၿပီး ကုိယ့္ဖာသာ ရပ္တည္ခ့ဲရပါတယ္။
၁၉၄၂ မွာ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တုိ႔ ဗမာျပည္ကုိ သိမ္းပုိက္ၿပီးတ့ဲေနာက္ က်ဴးေက်ာ္တ့ဲ ဂ်ပန္ကုိ ဆန္႔က်င္ တြန္းလွန္ဖုိ႔အတြက္ ကုိးကန္႔ ေခါင္းေပါင္းနီ ပုလိပ္တပ္ဖဲြ႔ကုိ ကာကြယ္ေရးတပ္ ဆုိၿပီး အမည္ေျပာင္းလုိက္တယ္။ ထုိတုန္းက ကုိးကန္႔ စတုတၳဆက္ ေစာ္ဘြား ရန္းစံပိ္က အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းၾကားကေန ႀက့ံႀက့ံခံ ဆန္႔က်င္ တြန္းလွန္ေနပါတယ္။ ျပတ္ျပတ္သားသားပဲ ကုိးကန္႔မွာ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရး အလံေတာ္ႀကီးကုိ ျမင့္ျမင့္မားမား လႊင့္ထူလုိက္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ၁၉၄၂ မတ္လမွာ တရုတ္ျပည္ ခ်ဳံကင္းၿမိဳ႕ကုိ သြားေရာက္ၿပီး ထုိစဥ္တုန္းက တရုတ္ျပည္ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ ခ်န္ေကရိွတ္ကုိ သြားေရာက္ေတြ႔ဆုံ ဂါရ၀ျပဳပါတယ္။ ခ်န္ေကရိွတ္နဲ႔ ေတြ႔ေတာ့ ကုိးကန္႔ေစာ္ဘြား ရန္း၀ံပိန္က သူတုိ႔ ကုိးကန္႔ဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ မိန္ဧကရာဇ္ မင္းဆက္က ဆင္းသက္လာတ့ဲ ဘုိးေဘး အစဥ္အဆက္ တဆက္တည္း ျဖစ္တယ္၊ အမ်ဳိးသား သစၥာေဖာက္မႈမ်ဳိးကုိ ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ပါ ဆုိၿပီး ကတိသစၥာဆုိခ့ဲပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ရန္း၀ံပိန္ဟာ ကုိးကန္႔ေဒသ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ကာကြယ္ေရးတပ္ ေမဂ်ာ ဂ်င္နရယ္ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္) အျဖစ္ ခန္႔ထားခံရပါတယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလ တရုတ္ ခရီးရွည္ ခ်ီတပ္ဖဲြ႔ဟာ ကုိးကန္႔ထဲကုိ ၀င္လာၿပီးတ့ဲေနာက္ အမွတ္ ၂၀ တပ္ရင္းႀကီး ကုိးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္အျဖစ္ ျပဳျပင္ ဖဲြ႔စည္းလုိက္တယ္။ ဒါ့အျပင္ လက္နက္ ခဲယမ္း မီးေက်ာက္ေတြပါ ျဖည့္ဆည္း တပ္ဆင္ေပးလုိက္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ကာကြယ္ေရး တပ္ဖဲြ႔ဟာ အင္အား တေထာင္ေက်ာ္ ထုိးတက္သြားတယ္။ တရုတ္ျပည္ ခရီးရွည္ခ်ီ တပ္ဖဲြ႔နဲ႔ ပူးေပါင္း စစ္ဆင္တ့ဲ ကာလေတြမွာ ဂ်ပန္ တပ္ဖဲြ႔နဲ႔ တုိက္ပဲြ ႀကိ္မ္ေပါင္း ရာခ်ီ တုိက္ခုိက္ရပါတယ္။ တပ္သား ၁၅၀ ေက်ာ္ က်ဆုံးသြားရပါတယ္။ ေျပာင္ေျမာက္တ့ဲ တုိက္ပဲြ တပဲြက တေစြထန္ (ေရကန္ႀကီး) ေဒသမွာ ခရီးရွည္ခ်ီတပ္နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဂ်ပန္တပ္နဲ႔ အျပင္းအထန္ တုိက္ပဲြျဖစ္ၿပီး ဂ်ပန္ တပ္သား တေထာင္ေက်ာ္ကုိ သုတ္သင္လုိက္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ကုိးကန္႔ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ဟာ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ေျပာင္ေျပာင္ ေျမာက္ေျမာက္ ရြပ္ရြပ္ခြ်ံခြ်ံ ပါ၀င္ခ့ဲတယ္ရယ္လုိ႔ ေျပာၾက ဆုိၾကပါတယ္။ ဒီလုိ ေျပာင္ေျမာက္တ့ဲ တပ္ဖဲြ႔ရဲ႕ တုိက္ရည္ ခုိက္ရည္ေၾကာင့္ ဟုိးတုန္းကတည္းက ျမန္မာျပည္ေျမာက္ဘက္မွာ တခ်ိန္လုံး ၿဗိတိသွ် အလံေတာ္နဲ႔ အလွ်ံၿငီးၿငီး ေတာက္ပတ့ဲ ေနမင္းႀကီး ေကာင္းကင္ျပာျပာမွာ ရဲရဲေတာက္ ထြန္းလင္း ေတာက္ပေနတယ္ (လက္ရိွ ထုိင္၀မ္ တရုတ္ျဖဴ အလံေတာ္)။ အဲဒီ အလံေတာ္ႀကီးဟာ မုိးထိေအာင္ လႊင့္ထူထားပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တရား၀င္ လြတ္လပ္ေရး ရရိွပါတယ္။ ေစာ္ဘြား ရန္၀ံပိန္ဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေထာင္တ့ဲ ပင္လုံ ညီလာခံမွာ ပါ၀င္ တက္ေရာက္ခ့ဲတယ္။ ကုိးကန္႔တုိ႔ အဲဒီလုိမ်ဳိး ေသြးေျမ အက်ခံၿပီး ကုိယ့္ေရ ကုိယ့္ေျမကုိ ကာကြယ္ခ့ဲတ့ဲ အက်ဳိး ေက်းဇူး ရိွတ့ဲ အတြက္ေၾကာင့္ အသစ္ ေပါက္ဖြားလာတ့ဲ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ အသိအမွတ္ ျပဳတာကုိ ခံရပါတယ္။ ကုိးကန္႔ တုိင္းရင္းသားတုိ႔ကုိ ျမန္မာ့တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု စာရင္းထဲ ထည့္သြင္းလုိက္တယ္။ ကုိးကန္႔ဟာ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပုိင္း လူဦးေရ အနည္းဆုံး တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစု ျဖစ္လာပါတယ္။
ရန္းက်ဲန္ခ်ဳိင္တုိ႔ ညီေနာင္ ႏွစ္ေဖာ္ဟာ လႊတ္ေတာ္အမတ္၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ နဲ႔ တဲြဖက္ နယ္ေျမ ေဒသ အရာရိွႀကီး အျဖစ္ အေရြးခံရပါတယ္။ ရန္းညီေနာင္ ႏွစ္ေဖာ္က ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ဘက္က ဟန္႔တရုတ္တုိ႔ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ သြတ္သြင္းဖုိ႔ကုိ အဆုိ တင္သြင္းပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္က ၎တို႔ရဲ႕ အဆုိတင္သြင္းခ်က္ကုိ သေဘာတူလုိက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၅၀ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ တုိင္းရင္းသားကတ္ ထုတ္ေပးတ့ဲအခါ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္း ကုိးကန္႔ တ၀ုိက္က သိန္းခ်ီတ့ဲ အေရအတြက္ ရိွတ့ဲ တရုတ္လူမ်ဳိးေတြထဲက တေသာင္းေက်ာ္သာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူၾကတယ္။ တရုတ္ေတြရဲ႕ စိတ္ႏွလုံးက ေျမာက္ဘက္ပုိင္းက တရုတ္ျပည္မႀကီးဆီသာ ကိန္းေအာင္ေနၾကတယ္။ ရန္းက်ဲန္ခ်ဳိင္ဟာ ေနာက္ပုိင္းမွာ အရာရိွ အရာခံ အျဖစ္ ရွမ္းျပည္နယ္ ဘ႑ာေရးရုံးအဖဲြ႔မွဴး ျဖစ္သြားတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ကုိးကန္႔ခရုိင္မွဴး ရာထူးနဲ႔ ရန္႔ညီေနာင္ ႏွစ္ေဖာ္တုိ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အလွည့္က် စံျမန္းၾကပါတယ္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ရြတ္ရြတ္ခြ်ံခြ်ံ အက်ဳိးရိွရိွ ေဆာင္ရြက္ခ့ဲတာေၾကာင့္ ၿဗိတိန္ဘုရင္က ရန္း၀ံပိန္ကုိ ၿဗိတိသွ် မင္းဧကရာဇ္ဆု အပ္ႏွင္းဖုိ႔ ခြင့္ျပဳလုိက္တယ္။ ဒီေနာက္မွာ အေရအတြက္ ရာခ်ီတ့ဲ တပ္သား အင္အားနဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ကာကြယ္ဖုိ႔ ခြင့္ျပဳလုိက္တယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ကာကြယ္ေရးတပ္ ဆုိတ့ဲ အမည္ နာမဟာ ကာလ ရွည္ၾကာစြာ ဆက္လက္ ဆင္းသက္လာရေလတယ္။ ေနာက္ပုိင္းေတြမွာ အေျခအေနရဲ႕ ဖံြ႔ၿဖိဳး ႀကီးထြားလာမႈေတြက ကာကြယ္ေရး တပ္ဖဲြ႔ရဲ႕ အရည္အေသြးဟာ တစစ အေျခအျမစ္ကေန ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ ကုိးကန္႔ေခါင္းေဆာင္ အလႊာပုိင္း အတြင္းမွာ တုိက္ပဲြ ဆင္ႏဲြရတ့ဲ တန္ဆာပလာ ဒါမွမဟုတ္လည္း ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ အသုံးခ်စရာ ဒါမွမဟုတ္ျပန္လည္း ဘိန္းရာဇာေတြ ဥပမာ ေလာစစ္ဟန္ တပ္အင္အား တုိးခ်ဲ႕ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ အေလးထားေရးေတြ၊ ဘိန္းကုိ ေစာင့္ေရွာက္ၿပီး သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး လက္နက္ကုိင္တပ္ဖဲြ႔အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္း ဒါမွမဟုတ္လည္း ဖုန္က်ားရွင္လုိမ်ဳိး အစုိးရဘက္က ၿဖိဳခြင္းေနတ့ဲ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္တုိ႔အတြက္ ရန္း၀ံပိန္ ေျပာင္းလဲေပးရတာမ်ားပဲလား။
၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်အရပ္ဘက္ အရာရိွက ရန္း၀ံပိန္ရဲ႕သား ရန္းက်ဲန္ခ်ဳိင္ကုိ အရုိက္အရာ ဆက္ခံတ့ဲ ရာထူး အပ္ႏွင္းလုိက္တယ္။
ၿဗိတိသွ်တုိ႔က တရုတ္တုိ႔ ရာထူးရာခံ ခန္႔အပ္မႈ ပုံစံမ်ဳိး သုံးလုိက္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ရန္းမိသားစု ေနာက္ဆုံး ေစာ္ဘြား မ်ဳိးဆက္ကုိ အတည္ျပဳ ခန္႔အပ္တယ္။ ရန္းမိသားစုထဲက မမေလး ရန္းေအာ့အေၾကာင္း မေျပာလုိ႔က မျပည့္စုံႏုိင္ပါ။ သူဟာ ရန္းက်ဲန္ခ်ဳိင္ရဲ႕ ညီမ ရန္းက်င္းရႈ (ဂ်င္မီရန္း) ျဖစ္တယ္။
မမေလး ရန္းေအာ့မွာ အ့ံမခန္းဖြယ္ သမုိင္းေၾကာင္းေတြ ျဖတ္သန္းခ့ဲတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေလာ္စစ္ဟန္ အစရိွတ့ဲသူေတြနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေမြးကတည္းက အင္မတန္ စိတ္ဓာတ္ ႀက့ံခုိင္ပါတယ္။ အရြယ္ ေရာက္လာတ့ဲေနာက္ ျမင္း(လား)တပ္ဖဲြ႔နဲ႔ ဘိန္းရုိင္း သယ္ယူ ပုိ႔ေဆာင္ ကုန္ကူးတ့ဲ အလုပ္ လုပ္ေနပါျပီ။ ဘ၀တေလွ်ာက္လုံး အိမ္ေထာင္ မျပဳပါ။ အခု ရန္ကုန္မွာ ေနထုိင္ပါတယ္။ စာေရးသူ ၂၀၀၂ ဧၿပီလတုန္းက ေရႊႀတိဂံနယ္ေျမကုိ ေရာက္ရိွၿပီး သူ႔ဆီသြား ဂါရ၀ျပဳ ေတြ႔ဆုံပါတယ္။ အသက္ ၇၀ ေက်ာ္ ဇရာေထာင္းေနတ့ဲ မမေလး ရန္းေအာ့က ေဆးရုံ တက္ေနရပါတယ္။ သူ႔အသက္ဟာ ေန၀င္ ဆည္းဆာခ်ိန္ကုိ ေရာက္ေနပါျပီ။ သူ႔မွာ တပ္ဖဲြ႔ အင္အား လက္နက္ အျပည့္အစုံ တပ္ဆင္ထားတ့ဲ ျမင္း (လား) ကုန္ကူးတပ္ဖဲြ႔၀င္ ၂၀၀ ရိွပါတယ္။ အဲဒီ လက္နက္ကုိင္ တပ္ဖဲြ႔ရဲ႕ တပ္မွဴးကေတာ့ ေလာ္စစ္ဟန္ပါပဲ။ ေလာ္စစ္ဟန္ဟာ မမေလးရန္းထက္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ ငယ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ငယ္ရြယ္တ့ဲ ေလာ္စစ္ဟန္ဟာ နယ္ပယ္စား အရွင္သခင္မႀကီးရဲ႕ ဂုဏ္သတင္း အရိွန္အ၀ါ၊ သူ႔ရဲ႕ ပင္ကုိယ္ အရည္အေသြးကုိ ေပါင္းစပ္လုိက္ေတာ့ ေလာစစ္ဟန္ရဲ႕ အင္အားဟာ အလ်င္အျမန္ ရွင္သန္ ႀကီးထြားေလတယ္။
ေလာ္စစ္ဟန္ အစရိွသူတုိ႔က လက္နက္ တပ္ဆင္ထားတ့ဲ ကာကြယ္ေရး တပ္ဖဲြ႔ကုိ အေလးထား ေထာက္ခံၿပီး မိမိကုိယ္ကုိယ္ တည္ၾကည္ေလးနက္ေအာင္ ဂရုျပဳပါတယ္။ ကုိယ့္အင္အားကုိ အေလးထားၿပီး အမီွအခုိကင္းေအာင္ ျပဳမူ ေနထုိင္ပါတယ္။
ကုိးကန္႔မွာ အဓိက အေရးပါတ့ဲ အင္အားစုႀကီး ၃စု ဆုိတ့ဲ အေနအထား ရိွလာတယ္။ ပထမ အင္အားက ရန္းက်ဲန္႔စိန္းရဲ႕ ဗမာလူမ်ဳိး ဆန္႔က်င္ေရး လက္နက္ကုိင္ အင္အား။ ဒီအထဲက တစိတ္တပုိင္းက ထုိင္းႏုိင္ငံကေန ရန္းက်ဲန္႔ယ့ဲက ဦးေဆာင္ပါတယ္။ ဒုတိယ အင္အားက ေလာ္စစ္ဟန္က ဦးေဆာင္ၿပီး ျမန္မာ စစ္အစုိးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံတ့ဲ ကာကြယ္ေရး လက္နက္ကုိင္ တပ္ဖဲြ႔။ ျမန္မာအစုိးရက ကုိးကန္႔ကုိ တင္းတင္း ခ်ဳပ္ကုိင္ထားပါတယ္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာ တပ္ခဲြ တခဲြဟာ ကုိးကန္႔ တေစြစန္႔ ေရကန္မွာ တပ္စခန္း ခ်ထားလုိက္တယ္။ ၁၉၆၃ ၾသဂုတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔။ ျမန္မာစစ္တပ္ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာနက အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ စစ္နယ္ေျမမွာ တၿပိဳင္တည္း လႈပ္ရွားလာပါတယ္။ ကုိးကန္႔နယ္ေျမက မ်က္ႏွာႀကီးပုိင္း လူေတြေရာ သူတုိ႔ပုိင္ ပစၥည္းေတြကုိပါ ရွာေဖြဖမ္းဆီးတယ္။ ရန္း၀ံခ်န္႔က ရန္ကုန္မွာ ေရာက္ေနတယ္။ ရန္းက်ဲန္ခ်ဳိင္က လားရိႈးမွာ။ မမေလး ရန္းေအာ့က ရန္ကုန္မွာ။ အားလုံး တၿပိဳင္တည္း တခ်ိန္တည္း ဖမ္းလုိက္တယ္။ ျမန္မာျပည္ အေရွ႕ဘက္ ေရာက္ေနတ့ဲ ေလာ္စစ္ဟန္ ေတာင္ အဖမ္းခံရေတာ့မလုိ ျဖစ္သြားပါေသးတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ တပ္မ ၇၇ က အလုံးအရင္းနဲ႔ အၿပီးအစီး ကုိင္တြယ္လုိက္တယ္။ ကုိးကန္႔ေဒသကုိ အလ်င္အျမန္ ထုိးစစ္ဆင္မႈႀကီး စတင္လုိက္ေခ်ၿပီ။
၁၉၆၅ ေမလ။ အလုပ္လက္မ့ဲ ျဖစ္ေနတ့ဲ ဖုန္က်ားရွင္း ကုိးကန္႔ေတာ္လွန္ေရးတပ္ကုိ လွ်ဳိ႕၀ွက္ ဖဲြ႔စည္းလုိက္တယ္။ သူတုိ႔ကုိ ကုိးကန္႔ အရပ္သူ အရပ္သားတုိ႔က အားေပး ေထာက္ခံၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ အစုိးရကုိ ဆန္႔က်င္ပါေၾကာင္း ေျဗာင္ ေၾကညာလုိက္တယ္။
စစခ်င္းမွာ ဖုန္က်ားရွင္ဟာ သူ႔ညီ ဖုန္က်ားဖု တုိ႔ ေခါင္းေဆာင္ၿပီး လူ ၁၅၀ ေလာက္ကုိ လက္နက္ တပ္ဆင္ေပးလုိက္တယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ၁-၁-၁၉၆၈ မွာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ျပည္သူ႔ေတာ္လွန္ေရး တပ္မေတာ္ ဆုိတ့ဲ အလံေတာ္ကုိ လႊင့္ထူၿပီး ကုိးကန္႔ ေျမေပၚမွာ တဖန္ ေျခခ်လုိက္ျပန္တယ္။ ထုိအခ်ိန္က အစျပဳၿပီး ကုိးကန္႔ေျမေပၚမွာ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီက ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ စုိးမုိး အုပ္ခ်ဳပ္ေလတယ္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ဗကပတုိ႔ ကုိးကန္႔ေဒသကုိ တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္လုိက္တယ္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ေရာက္လာေတာ့ ကုိးကန္႔ဟာ လုံး၀ လြတ္ေျမာက္သြားၿပီး ေျခစုိက္ေဒသ ျဖစ္သြားပါၿပီ။ ကုိးကန္႔ခရုိင္ရယ္လုိ႔ တည္ေထာင္မႈ စနစ္ဟာ ၂၀ ရာစုႏွစ္ ၇၀ ျပည့္ႏွစ္ ေခတ္ကာလဟာ ဗကပရဲ႕ နယ္ေျမ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပုံရိပ္ငယ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေရးသူ (သတင္းေထာက္)ဟာ ကုိးကန္႔မွာ အသက္ ၃၀ အရြယ္ ကုိးကန္႔တက်ဴခ်င္းရြာသား ေလာ္စစ္ေ၀ နဲ႔ ေတြ႔ခ့ဲပါတယ္။ သူဟာ ေလာက္ကုိင္မွာ အကုိနဲ႔ တဲြၿပီး ကုန္စုံဆုိင္ တဆုိင္ဖြင့္ အသက္ေမြးပါတယ္။ အရင္က သူတုိ႔ တနယူခ်န္းမွာ ေနထုိင္ၾကတယ္။ ေျပာင္းဆန္၊ လက္ဖက္၊ စပါး နဲ႔ ေပၚပီပင္ စုိက္ၿပီး ေနထုိင္ၾကတယ္။ သူ႔မိသားစုနဲ႔ ေလာ္စစ္ဟန္ မိသားစုတုိ႔ဟာ မ်ဳိးႏြယ္စု တခုတည္း ျဖစ္တယ္။ မ်ဳိးရုိး ၀ါစဥ္ ႀကီးငယ္အရ ဆုိရင္ သူက ေလာ္စစ္ဟန္ကုိ အကုိ လုိ႔ ေခၚရပါတယ္။ ကြာျခားတာကေတာ့ ေလာ္စစ္ဟန္က ဘိန္းနဲ႔ အထင္ကရ ေက်ာ္ၾကားတာေၾကာင့္ သူ႔ကုိ အဖက္လုပ္ၿပီး အသြားအလာ မလုပ္ေခ်။ ေလာ္စစ္ေ၀ဟာ စစ္မႈသက္တမ္း ရွည္ၾကာစြာ ထမ္းေဆာင္ၿပီး တုိက္ပဲြေတြမွာ ပါ၀င္ တုိက္ခုိက္ခ့ဲပါတယ္။ သာမန္အခ်ိန္ေတြမွာ သူဟာ ေအးေဆး ၿငိမ္သက္ၿပီး စကား အလြန္ နည္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေျမပုံ ဖတ္တာမွာေတာ့ အရမ္းကုိ ႏွံ႔စပ္ ကြ်မ္းက်င္လွပါတယ္။ ပညာဗဟုသုတ ျပည့္၀သူလည္း ျဖစ္တယ္။
ေလာ္စစ္ေ၀ ေရွးျဖစ္ေဟာင္း အတိတ္အေၾကာင္းကုိ ျပန္လည္ ေျပာျပခ်က္အရ မူလက ဒီေနရာဟာ ကမၻာဦးေခတ္ သစ္ေတာနက္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္ တ့ဲ။ တရုတ္ျပည္ မိန္ ဧကရာဇ္မင္း ပ်က္ျပဳန္းလုနီးရဲ႕ အစပုိင္း ဧကရာဇ္မင္းႀကီး ယုံလိ အဖမ္းခံရၿပီးတ့ဲေနာက္ အေရအတြက္ ေထာင္ခ်ီတ့ဲ ေနာက္လုိက္ေနာကပ္ပါ မွဴးႀကီးမတ္ရာေတြဟာ မန္ခ်ဴးမင္း ဧကရာဇ္ထံ အည့ံခံ ခုိလႈံၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ၿပီး ဇာတ္ျမွဳပ္ေနလုိက္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုက သုတ္သင္ ေခ်မႈန္းေရးကုိ အသက္လု ေရွာင္တိမ္းရင္းက ကုိးကန္႔နယ္ေျမထဲ ေရာက္ရိွလာၾကၿပီး အေျခစုိက္ ေနလုိက္ၾကတယ္။
မိန္ဧကရာဇ္မင္းရဲ႕ မင္းရာဇေသြး မွဴးႀကီး မတ္ရာ မင္းမႈထမ္းတုိ႔ရဲ႕ မ်ဳိးဆက္ အႏြယ္ဖြားတုိ႔ဟာ မိမိတုိ႔ရဲ႕ ဇာတိကုိ ဖုံးအုပ္ တိမ္ျမွဳပ္လုိက္ၾကၿပီး မထင္မရွားနဲ႔ ေနထုိင္ခ့ဲၾကတယ္။ ေလာ္စစ္ဟန္ရဲ႕ ဘုိးေဘးတုိ႔ဟာ မိန္ဧကရာဇ္မင္း ယုံလိရဲ႕ အနီးကပ္ အခ်စ္ဆုံး မင္းမႈထမ္း၊ နန္ကင္းမင္း ေနျပည္ေတာ္က ထင္ရွားတ့ဲ မင္းခစား တပ္မွဴးႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစု မ်ဳိးဆက္ ၈ ဆက္ေျမာက္က ေလာ္စစ္ဟန္ရဲ႕ ေမြးသဖခင္ ေလာ္ေခ်ာင္ရွင္း ျဖစ္တယ္။ ကေန႔ ကုိးကန္႔တုိ႔ ဘုိးေဘးစဥ္ဆက္ ကဗၺည္း မွတ္တုိင္ အမွတ္ ေလးေလးစားစား စုိက္ထူထားပါတယ္။
ေလာ္စစ္ေ၀ ရွင္းျပခ်က္အရ “ကိုးကန္႔” ဆုိတာ ရွမ္းဘာသာသာစကား ျဖစ္တယ္။ “ကုိး”က ၉ ဆုိတ့ဲ ကိန္းဂဏန္း လုိ႔ ယူဆလည္း ရတယ္။ “ကန္႔” ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က လူေနအိမ္၊ တဲြဘက္ အဓိပၸာယ္ ေကာက္လုိက္ေတာ့ လူေနအိမ္ ၉ အိမ္ ျဖစ္တယ္။ အင္တာနက္မွာ ဖြင့္ဆုိခ်က္က - ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရႊႀတိဂံမွာ ေနထုိင္ၾကတ့ဲ တရုတ္ျပည္ကလာတ့ဲတုိင္းရင္းသား လူနည္းစု တ့ဲ။ ကုိးကန္႔ေတြ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ဖြင့္ဆုိတ့ဲ ရွင္းလင္းခ်က္က ကုိး ဆုိတာ ျပတ္သားျခင္း၊ ကန္႔က ရဲရင့္ျခင္း ဒီေတာ့ ရဲရင့္ျပတ္သားျခင္း။ ဒါဟာ ကေန႔ ကုိးကန္႔ေတြ ကုိယ့္တုိင္းသားတုိ႔ရဲ႕ သေဘာထား ေၾကညာခ်က္လည္း ျဖစ္တယ္။
x x x x x
ဘာလုိ႔ ဆက္မေရးေတာ႔တာလဲခင္ဗ်
ReplyDeleteအဆင္ေျပရင္ ဆက္ေရးေပးေစလုိပါတယ္